Bánh ít lá gai là món ăn truyền thống của Bình Định. Bánh thường được dùng để ăn chơi, ăn trong các dịp lễ tết, cưới hỏi, đám giỗ, và dùng làm quà cho người thân, bạn bè. Có nhiều nơi làm ra bánh ít, mỗi nơi đều có cách làm khác nhau, nhưng nói về độ ngon và nổi tiếng thì bánh ít lá gai Bình Định là số 1. Bánh ít lá gai bình định có hương vị rất đặc biệt, và là một trong những món ăn đặc sản Bình Định không thể thiếu trong danh sách ẩm thực Việt Nam.
VÌ SAO GỌI LÀ BÁNH ÍT LÁ GAI BÌNH ĐỊNH?
Khác với những vùng miền khác, bánh ít lá gai Bình Định được những người thợ làm một cách thủ công. Từ khâu hái lá gai, sơ chế đến làm bột nếp…. Khâu nào cũng cần đến những người thợ khỏe mạnh để quết (một kiểu giã nhưng không hề dễ dàng vì nếp rất dẻo và khó giã). Chiếc bánh nhỏ xinh được làm từ các nguyên liệu khác nhau. Như lá gai, gạo nếp, đậu xanh, dừa sợi bào, đường và lá chuối… Và điều đặc biệt gọi là Ít Gai bởi bột của bánh được làm từ lá gai. Một loại lá truyền thống mang hương vị rất đặc trưng khi được nấu chín có tác dụng mát và tốt cho sức khỏe.
Công thức làm bánh ít lá gai Bình Định
Sự khách biệt tạo nên bánh ít lá gai bình định so với cách làm bánh những nơi khác chính là làm phần vỏ lá gai, một loại cây được trồng nhiều ở Bình Định và có tác dụng rất tốt đến sức khỏe (tham khảo bài viết về cây lá gai).
Với kinh nghiệm lâu năm của người thợ làm bánh, công đoạn chuẩn bị lá gai được xem là công đoạn tốn nhiều thời gian nhất và cũng là quyết định đến sự thơm ngon và màu sắc đặc trưng của món bánh này.
Quy trình làm bánh ít lá gai Bình Định được chia làm ba phần: đó là
Phần vỏ bánh,
Nhân bánh
Gói bánh.
Chúng tôi gửi đến bạn công thức chi tiết và hướng dẫn cách làm món bánh lá gai của Bình Định ngon, chuẩn vị dưới đây nhé!
Nguyên liệu làm bánh ít lá gai Bình Định
400gr bột nếp
200gr đậu xanh
200gr dừa nạo
350gr đường cát (150gr pha vào nếp, còn lại 200gr pha vào đậu)
200gr lá gai (loại không già, không non)
Lá chuối
Gừng tươi, muối, dầu ăn
Cách làm bánh ít nhân dừa đậu xanh
Bước 1: Phần vỏ bánh
Vỏ bánh được làm nguyên liệu chính là lá gai hình trái tim. Lá gai tươi bỏ cuống, xé làm hai, tước bỏ gân lá, rửa sạch để ráo nước, đem luộc khoản 30 phút cho chín nhừ rồi vớt ra. Cho lá gai vào cối xay với chút nước và gừng tươi.
Xay cho lá gai thật nhuyễn hoặc giã nhuyễn như bột thì bánh ăn sẽ mịn màng thơm ngon. Sau đó lọc lấy bột nhão có màu xanh đen rất đậm.
Nếp dùng làm bánh phải chọn nếp mới bánh mới thơm, nếp đem vo kỹ, ngâm với nước vài giờ, xay nhuyễn ép bỏ nước để có được một khối bột dẻo.
Tiếp theo, đem phần lá gai vừa xay trộn với bột nếp, đường và nước (lấy nước đã lọc của lá gai ở trên), nhào bột bánh khoản 15 – 20 phút cho thật dẻo, nhào càng kỹ càng ngon. Chia thành từng cục bột nhỏ.
Sau khi bột nếp đã được làm nhuyễn cùng với đường và lá gai thì để khoảng 30 phút cho bột dậy sau đó trộn chung với bột năng, quết lại cho nhuyễn rồi mới phân ra từng viên để chuẩn bị cho nhân bánh vào gói thành chiếc bánh lá gai.
Phần nhân bánh thêm vào sau chỗ trộn đậu xanh xay nhuyễn với đường có thể sên sên với nước cốt dừa cho nhân bánh thêm vị béo
Bước 2: Phần nhân bánh
Bánh có nhân dừa và đậu xanh. Dừa chọn trái vừa già tới đem bào ra thành sợi. Chọn đậu xanh làm nhân phải là đậu ngon loại 1, đậu còn mới có hương thơm đặc trưng, kích thước và màu sắc đồng đều.
Đậu xanh nấu chín rồi đem xay thật nhuyễn với đường, sau đó cho thêm dừa sợi vào và sên với lửa nhỏ (công đoạn này giúp bánh để được lâu hơn), bạn phải đảo đều tay liên tục để bột không bị cháy. Sên đến khi bột khô lại, dẻo, sờ không dính tay là được, bắt xuống để nguội
Bạn ngắt một ít bột nếp cho vào lòng bàn tay, sau đó nhấn dẹt phần bột, lấy nhân cho vào giữa rồi túm kín lại. Qua công đoạn gói lá chuối.
Bước 3: Cách gói và hấp bánh
Sau khi hoàn thành 2 công đoạn trên, người thợ bắt đầu gói bánh. Đây là công đoạn đơn giản nhất, nhưng để bánh có hình dáng như mong muốn, bạn sẽ phải mất khá nhiều thời gian để học bí quyết đấy.
Lá chuối được cắt từng miếng khoản 20cm vuông, trụng qua nước sôi, hoặc phơi nắng cho mềm rồi mới đem gói bánh. Cho một chút dầu ăn lên mặt lá để lá không dính vào phần nhân đã hấp chín, cũng như nhìn bánh bóng bẩy hơn.
Khoanh tròn lá chuối hình phễu, bỏ nhân vào và gói kín phần đáy lại là đã hoàn thành một món bánh tuyệt vời hấp dẫn. Những chiếc bánh ít sau khi được gói hình kim tự tháp nhìn rất đẹp mắt.
Dùng xửng để hấp bánh, cho bánh vào hấp khoảng 30 phút thì bánh chín.